De meterkast is een van die ruimtes waar je eigenlijk niet naar omkijkt. Misschien hooguit een paar keer per jaar om de meterstanden op te nemen, of wanneer de meterkast gebruikt wordt als opbergplaats. En dat terwijl zich in diezelfde meterkast het hart van uw elektrotechnische installatie bevindt dat de nodige risico’s met zich meebrengt. De hoogste tijd dus om eens te kijken welke meterkastvoorschriften er zijn en hoe u de veiligheid van uw meterkast kunt verbeteren.
Veel mensen zijn zich niet bewust van de gevaren die een elektrotechnische installatie met zich meebrengt. Sterker nog: uit recent onderzoek van BouwKennis* blijkt dat gemiddeld 87% van de Nederlanders hun meterkast veilig tot zeer veilig noemt.
Uit datzelfde onderzoek blijkt ook dat 20% niet weet of en hoe vaak de meterkast gecontroleerd wordt en van degenen die daar wel zicht op hebben, laat 41% de meterkast nooit nakijken. En hoewel de meeste elektrotechnische installaties in Nederland relatief veilig zijn, zijn er toch wel degelijk risico’s.
Door bijvoorbeeld een defect in een kabel, losgetrilde schroeven, overbelasting of een verkeerd geïnstalleerd stopcontact in de woning, kunnen er storingen in de elektrotechnische installatie ontstaan. Wanneer de stoppen- of groepenkast dan niet goed werkt, zijn de gevolgen soms niet te overzien. Soms is er alleen materiële schade, maar er kunnen ook gewonden of zelfs dodelijke slachtoffers vallen als gevolg van stroomschokken of brand in de meterkast.
De meest gevaarlijke situatie ontstaat echter als de smeltende kunststof van de groepenkast naar beneden druppelt en terechtkomt op de kunststof gasleiding. Dit heeft altijd een grote brand tot gevolg. Het spuitende en brandende gas blokkeert dan vaak de vluchtweg uit de woning. Alle reden dus om ervoor te zorgen dat de meterkast aan alle voorschriften voldoet en dat de inhoud ervan met enige regelmaat gecontroleerd en onderhouden wordt.
Om te weten welke voorschriften er voor een meterkast zijn, is het handig om eerst even te kijken wat een meterkast nu eigenlijk is. Bovendien leggen we uit wat het verschil is tussen een meterkast en een stoppen-, installatie- of groepenkast.
Iedere woning en elk pand heeft een meterkast, tegenwoordig vaak ‘meterruimte’ genoemd. Dit is de ruimte waarin verschillende aansluitingen en meters zich bevinden. De inhoud van uw meterkast bestaat uit water-, gas- en elektriciteitsaansluitingen. Ook komt in de meterkast veelal de telefoonleiding binnen, evenals de glasvezelaansluiting, CAI (Centrale Antenne Inrichting) en eventuele stadverwarming.
Daarnaast omvat de elektrotechnische installatie alle zaken die zijn aangesloten in de meterkast om apparaten van elektriciteit te voorzien. Denk daarbij aan de bekabeling, lasdozen, wandcontactdozen/stopcontacten, schakelaars et cetera.
In de meterkast bevindt zich ook de stoppen-, installatie- of groepenkast. Deze hebben alle drie dezelfde functie; hierin komt namelijk de elektriciteit binnen en deze wordt vervolgens beveiligd en verdeeld over de verschillende groepen. Ook de hoofdschakelaar en aardlekschakelaars vallen onder de stoppen-, installatie- of groepenkast.
Een groepenkast en een installatiekast zijn hetzelfde. Een stoppenkast is echter een groepenkast of installatiekast met ouderwetse ‘stoppen’ ofwel smeltzekeringen. Als de belasting te hoog wordt, smelten deze zekeringen en moeten ze vervangen worden. Zeker in oudere woningen kom je nog wel eens een stoppenkast tegen. Vandaag de dag worden elektrische aansluitingen echter onderverdeeld via een groepen- of installatiekast met installatie- of aardlekautomaten.
Tip: om storingen op te sporen is het handig om een groepenoverzicht in de meterkast te hangen. Bij uw ABB-groepenkast is een groepenkaart meegeleverd. Uw installateur heeft hierop aangegeven welke ruimtes precies op welke groepen zijn aangesloten. Is deze niet aanwezig, maak dan zelf een overzicht van de groepenindeling of laat uw installateur dit doen.
De hoofdschakelaar gebruikt u om uw hele installatie in één keer uit te schakelen en spanningsloos te maken. In oudere installaties kan het zijn dat er nog geen hoofdschakelaar aanwezig is.
Een aardlekschakelaar is een automatisch werkende schakelaar die een elektrotechnische installatie spanningsloos maakt, zodra een lekstroom vanaf een bepaalde grootte optreedt. Deze schakelaar beschermt u wanneer een defect apparaat onder spanning is komen te staan.
Een installatieautomaat beschermt de bedrading van elektrotechnische installaties en elektrische apparaten tegen schade als gevolg van te hoge stroom. De automaat onderbreekt het elektrische circuit als er een te hoge stroom door de installatie loopt, bijvoorbeeld als gevolg van kortsluiting of overbelasting.
Een aardlekautomaat is in feite een aardlekschakelaar en een installatieautomaat ineen. Deze beveiligt een elektrotechnische installatie tegen zowel een te hoge lekstroom, als tegen overstroom als gevolg van overbelasting of kortsluiting.
Een fornuisgroep hebt u nodig als u elektrisch wilt gaan koken en bestaat uit een twee- of drietal installatieautomaten die als één groep veelal achter de aardlekschakelaar worden aangesloten.
Een kookgroep is een 3-fasenautomaat voor de aansluiting van kooktoestellen met een hoog vermogen.
In uw groepenkast kan een contactdoos gemonteerd worden, zodat u bijvoorbeeld uw modem kunt aansluiten in de groepenkast. Zo hoeft u geen aparte aansluiting te maken in de meterkast.
Een noodverlichtingslampje zorgt voor de verlichting van uw meterkast als de elektriciteit uitvalt. Dit lampje geeft 3 uur licht, is uitneembaar en kan daardoor ook als zaklamp gebruikt worden. Indien u de optie ‘Noodverlichtingslampje’ aan uw groepenkast wilt toevoegen, neem dan contact op met uw installateur.
Een overspanningsbeveiliging wordt gebruikt om uw elektrische apparatuur te beveiligen bij een te hoge spanning op uw installatie, bijvoorbeeld als gevolg van blikseminslag in de buurt of bij kortsluiting.
Mechanische ventilatie zorgt voor de afvoer van vervuilde binnenlucht en de aanvoer van verse buitenlucht. Het kan zijn dat de groep of schakelaar zich in de meterkast bevindt; deze is dan voorzien van een gele sticker met een afbeelding van een ventilator.
Als op uw ABB-groepenkast ook zonnepanelen aangesloten zijn, dan kan dit worden aangegeven met een gele sticker met tekst. Bij brand kan de brandweer de zonnepanelen buiten werking stellen door de groep in de meterkast uit te schakelen.
Problemen in de meterkast worden vaak veroorzaakt doordat deze niet goed is gedimensioneerd of omdat de groepenkast niet juist is ingedeeld of de bedrading niet goed is aangelegd. Ook de kwaliteit en veiligheid van de stoppen- of groepenkast is van groot belang.
Veel elektrische apparaten en toepassingen in huis zorgen nu eenmaal voor een verhoogde kans op storingen of brand door elektra. Dit geldt in het bijzonder voor oudere woningen, die vaak nog te weinig stopcontacten bevatten en over een groepenkast beschikken die de huidige vraag naar elektriciteit niet aankan.
Voor uw eigen veiligheid is het belangrijk dat uw meterkast en de bijbehorende leidingen met zorg aangelegd en aansloten worden. Zo voorkomt u aansluitsituaties die op termijn niet alleen hoge onderhoudskosten, maar ook zeer gevaarlijke situaties kunnen veroorzaken. Daarom zijn er speciale meterkastvoorschriften opgesteld, die betrekking hebben op de plaats, afmetingen en indeling van uw meterkast.
Hoewel we adviseren altijd een professional in te schakelen voor de aanleg van de meterkast, hebben we de belangrijkste meterkastvoorschriften voor u op een rijtje gezet:
Goede ventilatie van de meterkast is belangrijk en indien de meterkast een voorziening voor gas heeft, zelfs verplicht. Bij een gesloten meterkast moeten dan ook aan de boven- en onderzijde, bij voorkeur spleetvormige ventilatie-openingen aanwezig zijn, elk met een vrije doorlaat van tenminste 100 cm2. Deze dienen geplaatst te worden op maximaal 20 cm vanaf de bovenkant van de afsluiting en op maximaal 20 cm boven de vloer.
Deze meterkastvoorschriften voor wat betreft ventilatie, zorgen ervoor dat bij een eventuele gaslekkage, het gas in voldoende mate wordt verdund. Dit om de kans op een explosie tot een minimum te beperking.
* Onderzoek BouwKennis, 2016 (in opdracht van ABB)
Onderzoeksverantwoording
BouwKennis voerde een kwantitatief onderzoek uit onder eigenaren van koopwoningen en huurders in Nederland die een meterkast in hun woning hebben. Hierin is onder andere gevraagd naar de kennis over en het gebruik van de meterkast. Het veldwerk en de dataverwerking is uitgevoerd door USP Marketing Consultancy. Dit vond plaats in juli 2016. De enquête is via een online vragenlijst afgenomen. De totale bruikbare respons bestond uit 989 enquêtes, waarvan 254 bewoners van sociale huurwoningen. Er is gezorgd voor een representatieve verdeling naar eigendomssituatie en leeftijd op basis van gegevens van het CBS. Hierdoor moeten de onderzoeksresultaten een representatief beeld geven van de gemiddelde bewoner van een sociale huurwoning.
